گيرنده روايت مردم روستايي كوچك در منطقهاي محروم است، كه در پي سفر رييسجمهور به منطقهشان، هزاران نامه نوشتهاند و حاج صمد مأمور ميشود تا نامههاي مردم را به مركز استان برساند.
با مهرداد غفارزاده ، كارگردان اين فيلم به گفت و گو نشستهايم.
شما به عنوان يكي از فيلمسازان جوان و فيلم اولي جشنواره با يك اثر پر سر و صدا به جشنواره سيام آمديد. به نظر شما حضور نداشتن پيشكسوتان در اين دوره از جشنواره آزاردهنده نيست؟
قطعا تركيب هر دو گروه پيشكسوت و جوان در كنار يكديگر مفيد و مثمرثمر است، اما گاهي روند توليد يك فيلم يا يك جشنواره در طول سال، دستخوش تغيير ميشود و فيلمسازان جوان موقعيت بهتري براي فيلمسازي و حضور در جشنواره پيدا ميكنند. اين مهم ترين دليل درخشش فيلم اوليها و فيلمسازان جوان در سيامين جشنواره فيلم فجر است.
عليرضا سجادپور گفته بود كه مانور كارگردانان جوان در اين دوره از جشنواره كاملا منطبق بر سياستهاي كلان معاونت سينمايي ارشاد بوده است، شما به عنوان يك فيلمساز جوان به اين سياستها اعتقاد داريد؟
بله كاملا. خروجي جشنواره نشان ميدهد كه اين سياستها عملي شده است. مديران سينمايي با كمك ابزار مهمي به نام مركز گسترش سينماي مستند و تجربي، در دو سال گذشته توانستند تا حد بسيار زيادي براي فيلمسازي نسل جديد ايجاد موقعيت كنند. اين روند كه در جشنواره فيلم فجر نمود برجستهتري دارد، در سالهاي آتي سينماي ايران هم ادامه خواهد داشت و گنجينههاي جديدي را به سينما معرفي خواهد كرد.
به نظر شما ساخت فيلم بلندي مانند گيرنده خارج از رسالتهاي مركز گسترش سينماي تجربي نيست؟
اگر از حق نگذريم و شايعههاي سياسي بودن و بيمديريتي اين مركز را در روند فيلمسازياش دخالت ندهيم، انصافا بايد گفت كه مركز گسترش در حمايت از فيلمسازان جوان عملكرد خوبي داشته و اگر هم فيلم بلندي توليد كرده در راستاي سينماي تجربي و اهدافش بوده است.
تا امروز با توجه به فيلمهايي كه ديدهايد ميتوانيد بگوييد نبود پيشكسوتان در جشنواره سيام چه آسيبي به جشنواره رسانده است؟
پيشكسوتان هميشه نگاه پختهتر و عميقتري به مسائل پيرامونشان دارند و تجربههاي چندسالهشان را در فيلمها انعكاس ميدهند، حضور كمرنگ اين بزرگان، فيلمهاي فجر سيام را از اين آثار پخته محروم كرده است.
در فيلمهاي جوانان چه مولفههاي خوبي ديديد؟
در حالت كلي تمايل جشنواره به فيلمسازان جوان را بايد به فال نيك گرفت و روزهاي خوبي را براي سينماي ايران پيشبيني كرد، اما اگر دقيقتر نگاه كنيم فيلمهاي جوانان سرشار از ريتم، نوآوري، تحرك و حرف تازه است.
اين گرايش به سينماي سياسي در سالهاي اخير ناشي از چيست؟ انگيزه شما از ساختن فيلم سياسي چه بود؟
غفارزاده: تمايل جشنواره فيلم فجر به فيلمسازان جوان را بايد به فال نيك گرفت و روزهاي خوبي را براي سينماي ايران پيشبيني كرد، اما اگر دقيقتر نگاه كنيم فيلمهاي جوانان سرشار از ريتم، نوآوري تحرك و حرف تازه است
گيرنده اصلا فيلمي سياسي نيست. گيرنده بهانهاي است براي حرف اجتماعي زدن. شايد در ابتدا موضوعش سياسي به نظر بيايد، اما هدفش اصلا سياسي نيست. من به عنوان كارگردان و با شنيدن بازخوردهاي تماشاگران فيلم، گيرنده را اثري كاملا اجتماعي ميدانم كه تنها با تلنگري سياسي آغاز ميشود.
چرا فيلمهاي آرشيوي سفرهاي استاني رييسجمهور را از فيلم حذف كرديد؟
اصلا هيچ زماني چنين صحنههايي در فيلم وجود نداشت كه بخواهد با مميزي حذف شود! زيرا وجود چنين صحنههايي بر سياست كلي فيلم ما منطبق نيست. رييسجمهور فيلم ما شخص خاصي نيست و ميتواند مال همه دورهها و حتي همه كشورها باشد. ما حتي در گيرنده از اسمهاي خيالي براي شهرهايمان استفاده كرديم.
اصلا سينما جايي براي حرف سياسي زدن دارد؟
سينما جايي براي همه حرف هاست. سياست، جامعه، فرهنگ و مذهب در قالب سينما ميگنجد. ما هم اگر در سالهاي گذشته سينماي سياسي نداشتيم اشتباه ميكرديم و از اين ژانر جهاني مهم غافل بوديم. اما در ساختن فيلمهاي سياسي بايد حواسمان را جمع كنيم حالا كه اين جريان در سينماي معاصر ما شكل گرفته است بايد آن را بر اساس فيلمنامههاي قوي با داستانهاي واقعي پيش ببريم. همچنين بايد سعي كنيم كه اگر حرفي سياسي ميزنيم، حرفي عميق و تاثيرگذار براي همه دورهها باشد.
نظارت و ارزشيابي ارشاد با فيلم شما چه كرد؟
يك سري از حذفيات فيلم با سليقه من همخواني نداشت، اما مجبور شدم به نظر كارشناسان احترام بگذارم و آنها را تغيير دهم. اما بخش عمدهاي از حذفيات فيلم مربوط به زمان زياد فيلم ميشد و اصلا مشكل محتوايي نداشت.
سكانس پاياني فيلم چه طور؟ اين تغيير را هم دوست داشتيد؟
نه. در پايان فيلمنامه من، طي يك تصادف و سقوط ماشين نامه بر از بالاي پلي فرسوده، همه نامههايي كه به رييسجمهور نوشته بودند به درون رودخانه ريخته و در آب محو ميشد، اما اين پايان تغيير پيدا كرد و نامهها سرانجام به مقصد مورد نظر رسيدند.
با توجه به بازخوردهاي مردم در سينماي رسانهها، گيشه فيلمتان را چه طور پيشبيني ميكنيد؟
گيرنده پروانه نمايش دائمي دريافت كرده و بزودي راهي اكران عمومي ميشود. من به كلمه گيشه اعتقادي ندارم ولي فكر ميكنم اين فيلم با توجه به جنبههاي هنري و وجوه تجاري و مخاطب پسندش، گيشه موفقي داشته باشد.
مريم اكبرلو - جامجم