اين قانون سال 87 از روي كشورهاي عربي حوزه خليج‌فارس الگوبرداري شد تا به اين ترتيب بستري براي رشد و معرفي پديده‌هاي جديد در اين رشته فراهم شود، اما با گذشت زمان اين طرح بيشتر از آن كه به تحقق اين هدف منجر شود باعث افزايش بي‌رويه قيمت دروازه‌بان داخلي، ايجاد رقابت كاذب بين چند دروازه‌بان خاص و افزايش ضريب اطمينان دروازه‌بان‌هاي ايراني به دليل نداشتن رقيب خارجي در ليگ برتر شد. در هفته‌هاي گذشته از ليگ يازدهم حتي عملكرد چند دروازه‌بان نسبتا خوب اين رقابت‌ها با افت مواجه شده، به طوري كه خيلي از باشگاه‌ها ضرورت تجديدنظر در اين قانون را احساس كردند تا شايد با ورود دوباره دروازه‌بان خارجي به ليگ برتر فوتبال كشورمان، علاوه بر رفع نياز برخي باشگاه‌ها اين اوضاع تا حدي بهبود پيدا كند.
اين قانون با هدفي كه دنبال مي‌كرد ابتداي كار موافقاني هم داشت، اما به مرور زمان تعداد مخالفان بيشتر از موافقان شد، مخالفاني كه براي مخالفت و نقد خود از اين قانون البته دلايل موجهي نيز داشته و دارند.
در طول اين سه سال چند دروازه‌بان جديد با توانايي‌هاي قابل توجهي به فوتبال ما معرفي شده‌اند؟ عملكرد دروازه‌بان‌هاي نام‌آشنا راضي‌كننده است؟ چند مسابقه در اين فصل با اشتباهات دروازه‌باني به ضرر يك تيم رقم خورده است؟ اين سوال‌ها زمينه‌اي براي تهيه اين گزارش بود؛ نظراتي كه نشان مي‌دهد با اجراي اين قانون اوضاع دروازه‌باني در ايران نه‌تنها بهتر نشده، بلكه بدتر هم شده است.
بي‌اعتمادي باشگاه‌ها به جوان‌ها
كريم بوستاني كه تجارب زيادي در زمينه دروازه‌باني دارد به «جام‌جم» مي‌گويد: اگر دروازه‌بان‌هاي خارجي در طول اين سه سال در ايران مي‌ماندند همين چند دروازه‌بان داخلي كه فرصت حضور پيدا كردند را هم نداشتيم، اما واقعيت اين است كه فوتبال ما به همين چند دروازه‌بان خلاصه شده و باشگاه‌ها كمتر به نفرات جديد و جوان اعتماد مي‌كنند.
بازيكنان هم رغبتي براي حضور در پست دروازه‌باني در رده‌هاي سني پايين‌تر ندارند، سيستمي كه دروازه‌بان تربيت مي‌كند و تحويل فوتبال ما مي‌دهد درست نيست و از پايه در اين زمينه مشكل داريم.
دريغ از يك آكادمي دروازه‌باني
اما بعد از تصويب و اجراي اين قانون چه اقداماتي براي پرورش نسل جديدي از دروازه‌بانان صورت گرفته است، اين نكته‌اي است كه اسماعيل اردلان، مربي دروازه‌باني به آن اشاره مي‌كند و مي‌گويد: اين طرح اگر روي اصول اجرا شود اتفاقا مي‌تواند موثر باشد، اما مشكل اينجاست كه شرايط اجراي اين طرح فراهم نشده است. در طول اين مدت باشگاه‌ها يا حتي كميته آموزش و جوانان فدراسيون فوتبال قدمي براي راه‌اندازي يك آكادمي ويژه پرورش دروازه‌بان برنداشته‌اند. در شرايطي كه وقتي حضور دروازه‌بان خارجي را در ليگ برتر منع كرديم بايد براي معرفي دروازه‌بان جديد داخلي به فوتبال ايران كاري مي‌كرديم كه نكرديم و حالا بين همين دروازه‌بان‌هاي شناخته شده هم بعضا افت مقطعي را شاهد هستيم.
فراهم نشدن بستر لازم براي رسيدن به هدف
بوستاني هم اين موضوع را تاييد كرده و اضافه مي‌كند: اگر قانوني را گذاشتند بايد بستري را هم فراهم كنند تا بازيكنان جديد رشد كنند، جاي رشد بازيكنان هم در ليگ برتر نيست بلكه در ليگ دسته اول بايد اين فضا فراهم شود، اين مسابقات مي‌تواند محلي براي رشد و پرورش دروازه‌بان‌هاي جوان باشد كه متاسفانه قانون اصولي نيست و دروازه‌بان‌هاي خارجي در اين ليگ حضور دارند. اين مساله باعث شده تا موضوع دروازه‌باني در ايران لطمه‌هاي ديگري نيز بخورد.
نبودن جانشين مطمئن براي رحمتي
كربكندي به يكي از اين ضررها اشاره مي‌كند و به «جام‌جم» مي‌گويد: با وجود اين كه دروازه‌بان‌هاي جوان در طول اين سالها فضاي بيشتري براي رقابت داشتند اما از آن استفاده نكردند، در حال حاضر و در آستانه بازي‌هاي حساس مقدماتي جام‌جهاني بجز رحمتي به كدام دروازه‌بان مي‌توان اعتماد كرد، اگر براي او اتفاقي بيفتد نفر دومي نداريم در حالي كه بايد حداقل 2 دروازه‌بان ملي‌پوش مطمئن در طول اين مدت پيدا مي‌كرديم. اصولا براي رفع نيازها و نقاط ضعف هيچ برنامه‌اي نداريم و از برخي راهكارها هم بدون پشتوانه مثل مسكن استفاده مي‌كنيم.
فقدان كلاس‌هاي آموزشي با حضور مربيان خارجي
كربكندي به برگزار نشدن كلاس‌هاي آموزشي در زمينه دروازه‌باني اشاره مي‌كند و ادامه مي‌دهد: بايد به جاي تصويب قانون منع استفاده از دروازه‌بان خارجي از مربيان تراز اول دنيا در زمينه دروازه‌باني دعوت مي‌شد تا با برگزاري كلاس‌هاي آموزشي براي مربيان داخلي سطح علمي و دانش آنها بالا برود، بعد هم استعدادها شناسايي شده و در جاده پيشرفت قرار گيرند.
نكته: افت برخي دروازه‌بان‌هاي حاضر در ليگ برتر سبب شده تا باشگاه‌ها، ضرورت اصلاح قانون ممنوعيت حضور دروازه‌بان خارجي را احساس كنند، اين قانون بعد از 3 سال به نظر مي‌رسد طرفداران سابق را ندارد
در اين مدت حقيقي را داشتيم كه از نظر فيزيكي خوب بود، اما از نظر فني مطمئن و ششدانگ نيست، شهاب گردان در مقاطع ديگر افت داشته و با فراز و نشيب بوده است، در مجموع دروازه‌بان‌هاي ما در اين سالها تا سطح متوسط بالا مي‌آيند ولي متوقف مي‌شوند و رشد نمي‌كنند، به نظر من اگر در ليگ‌هاي پايين‌تر اين قانون اعمال شود بهتر نتيجه مي‌دهد.
بدون رقيب بودن دروازه‌بان‌هاي داخلي
بدون رقيب بودن دروازه‌بان‌هاي داخلي از ديگر مسائلي است كه اين قانون ايجاد كرده است، اما ابراهيم ميرزاپور اين موضوع را قبول ندارد و در اين مورد به «جام‌جم» مي‌گويد: به نظر من دروازه‌بان‌هاي خارجي كه در فوتبال ايران بودند برتري نسبت به دروازه‌بان‌هاي داخلي نداشتند جز در يكي دو مورد و آنقدر كارنامه خوبي نداشتند كه سطح رقابت بين دروازهبانها را بالا ببرند به نظر من اين موضوع ضربه‌اي به فوتبال ما نزده است.
رابطه نامتناسب قيمت‌ها
خيلي از كارشناسان معتقدند كمبود دروازه‌بان باعث شده تا قيمت دروازهبانها نامتناسب با عملكردشان بالا برود. كريم بوستاني در اين رابطه توضيح مي‌دهد: گرچه برخي از دروازهبانها حقشان است كه نسبت به بقيه كمي بيشتر پول بگيرند، اما برخي هم هستند كه بيشتر از حق خود مي‌گيرند و در طول فصل نه‌تنها فرشته نجات تيمشان نيستند بلكه در برخي مسابقات اشتباهات ساده‌اي دارند. اشتباه جزئي از دروازه‌باني است، اما وقتي دروازه‌بان از قرارداد و حقوقش مطمئن باشد تلاشي براي رفع نقاط ضعف خود نمي‌كند.
افت فاحش برخي دروازهبانها در ليگ برتر
به كارنامه دروازه‌بان‌هاي تيم‌هاي بالاي جدول نگاهي مي‌اندازيم؛ سپاهان در 26 هفته 19 گل خورده است و با داشتن بهترين خط دفاع آمار خوبي در اين زمينه دارد، اما استقلال با داشتن رحمتي در 25 هفته 27 گل دريافت داشته. تراكتورسازي، صبا، نفت تهران، فولاد خوزستان، ذوب‌آهن و پرسپوليس به ترتيب 31، 29، 28، 25، 25 و 36 گل خورده‌اند، در اين ميان پرسپوليس در طول هفته‌هاي اخير با استفاده از معمارزاده و هوشيار گل‌هاي پرتعدادي دريافت كرده و از اين بابت امتيازهايي را نيز از دست داده است تا در مجموع ضعف و افت دروازهبانها بيشتر از قبل به چشم بيايد.
سازمان ليگ چه مي‌گويد؟
عزيز محمدي، رئيس سازمان ليگ برتر پيش‌تر در مورد اين موضوع گفته بود اگر بيشتر باشگاه‌هاي ليگ برتري تمايل داشته باشند در يك جلسه هم‌انديشي اين موضوع را بررسي كنيم تا اگر باشگاه‌ها خواستند بتوانند دوباره از دروازه‌بان خارجي استفاده كنند. با اين اوصاف به نظر مي‌رسد باشگاه‌ها اين ضرورت را احساس مي‌كنند. بايد ببينيم در ليگ دوازدهم اين قانون همچنان اجرا مي‌شود يا دوباره پاي دروازه‌بان‌هاي خارجي به ليگ برتر ايران باز مي‌شود.
سارا احمديان / جام‌جم