اين را آن چند هزار نفري كه هنوز در زندان‌هاي كشورهاي دور و نزديك مانده‌اند، خوب مي‌دانند.
طبق آمار سال 89 وزارت امور خارجه، در آن سال 3400 ايراني در كشورهاي مختلف دنيا زنداني بودند كه پيگيري‌هاي دولتي، نزديك به هزار نفرشان را به كشور برگرداند، گرچه هنوز بيش از 2000 نفر در سرزميني كه نه زبان مردمش را مي‌فهمند و نه محاكمش حق را به آنها مي‌دهند، زنداني‌اند.
يك ايراني در يك زندان خارجي حتي اگر جرمش كوچك هم باشد، درباره‌اش اغراق مي‌شود چه رسد به اين كه واقعا مرتكب جرم بزرگي شده باشد كه آن‌وقت حتما به اشد مجازات محكوم مي‌شود.
حاملان و فروشندگان مواد مخدر كه حالا در چين، مالزي، عربستان، قطر، بحرين، لبنان، كويت، امارات، صربستان، عمان، هند، تركيه، گرجستان، جمهوري آذربايجان، افغانستان، ارمنستان و كشورهاي آفريقايي زنداني هستند چنين وضعي دارند.
اوضاع اين گروه از زندانيان مخصوصا آنهايي كه در كشوري با قوانين خشك و شديد در حبس به سر مي‌برند اسفناك است. بيشتر آنها وكيل ندارند، يعني يا كشور ميزبان اين حق را از آنها سلب كرده يا چون خودشان نتوانسته‌اند با كنسولگري‌هاي ايران در خارج تماس بگيرند، اين‌طور مستاصل مانده‌اند.
وقتي هم كه متهمي، وكيل نداشته باشد و نه زبان ميزبان را بداند و نه پولي براي نجات خودش داشته باشد، معلوم است كه سرنوشتش زندان‌هاي مادام‌العمر يا اعدام مي‌شود.
حالا بماند كه بسياري از ايرانياني كه در خارج كشور مرتكب جرمي شده‌اند از ترس بي‌آبرو شدن يا مشكلات بعدي، با مقامات ايراني تماس نمي‌گيرند و در نهايت غربت، پيچيده شدن نسخه خارجي‌ها را براي خودشان تماشا مي‌كنند.
ديروز علي‌اكبر صالحي، وزير امور خارجه كشورمان خبر خوشي براي برخي خانواده اين زندانيان آورد. او گفت در ديداري كه با سعودالفيصل همتاي سعودي‌اش داشته، موفق شده روند اجراي حكم اعدام چند ايراني را كه در شهر دمام عربستان زنداني بودند، متوقف كند.
البته اين توقف اجراي حكم فعلا موقتي است، چون هنوز بين ايران و عربستان توافق‌نامه تبادل زندانيان امضا نشده ولي اين موفقيت موقتي هم جاي خوشحالي بسيار دارد.
اين نشان مي‌دهد كه مشكل زندانيان ايراني محبوس در زندان‌هاي خارجي حل‌شدني است و با تلاش‌هاي ديپلماتيك مي‌شود آن را به نتيجه رساند.
اين در حالي است كه خارج كردن زندانيان ايراني از زندان‌هاي خارجي در ازاي فرستادن زندانيان آن كشورها به زادگاه خودشان منفعت مالي هم دارد، چون هزينه نگهداري زندانيان خارجي لااقل از فهرست مخارج زندان‌هاي ايران حذف مي‌شود و زندانبان‌ها قادرند خدمات بهتري به زندانيان ايراني بدهند.
اما آزاد شدن از زندان‌هاي خارجي و برگشتن به سرزمين مادري حتي اگر اين بازگشت، مستقيم به سمت زندان هم باشد به اندازه خود آزادي شيرين است چون حتي اگر مجازات، مرگ آن هم از نوع اعدام باشد باز هم همين كه كساني از هموطنان مقدماتش را مهيا كنند و اين امكان هست كه در آخرين لحظات چشم به چشم اعضاي خانواده دوخت، بهتر از مردن در سرزمين غريب است.
مريم خباز - گروه جامعه