مخزن ماگمايي محل تجمع مواد مذاب است كه زير مخروط يا كوه آتشفشان قرار دارد. مواد مذاب موجود در اين مخزن بر اثر افزايش فشار از طريق مجراي آتشفشاني به سمت بالا حركت مي‌كنند.
هنگامي كه پس از سال‌ها يك آتشفشان دوباره فعاليت كند به دليل بسته بودن دهانه آتشفشان و مجراي آتشفشان، اولين فعاليت همراه با انفجار شديدي اتفاق مي‌افتد و مواد آتشفشاني (قطعات سنگ در اندازه‌هاي درشت تا ريز ) تا ارتفاع زيادي به هوا پرتاب مي‌شوند.
اين مواد در برخي فعاليت‌هاي آتشفشاني تا ارتفاع چند ده كيلومتري از سطح زمين پرتاب مي‌شوند. قطعات درشت در فاصله نزديك مجرا و قطعات ريزتر در فاصله‌هاي دورتر سقوط نموده و به همين دليل مخروط آتشفشاني شكل مي‌گيرد.
پس از باز شدن دهانه آتشفشان مواد مذاب به صورت گدازه از دهانه آتشفشان خارج و روي مخروط آتشفشاني جاري مي‌شوند.
افزون بر آنها گازفشان‌ها و چشمه‌هاي آبگرم در اطراف دهانه اصلي و پيرامون كوه آتشفشاني پديده‌هاي زيباي مرتبط با آتشفشان‌ها هستند.
گازفشان‌هاي چكاد (قله) دماوند از فاصله چند كيلومتري، بويژه روستاي آب اسك نمايان است. در چكاد آتشفشاني بزمان در استان سيستان و بلوچستان نيز چند گازفشان دائمي وجود دارد. همان طور كه مي‌دانيد چشمه‌هاي آبگرم آتشفشان سبلان شهرت جهاني دارند.
چشمه‌هاي آبگرم مشابهي در اطراف دماوند و روستاي آبگرم با ارزش درماني و گردشگري وجود دارد. هرچند يخچال‌هاي طبيعي از اجزاي زايشي يك آتشفشان به شمار نمي‌آيد اما بيشتر آتشفشان‌ها به دليل ارتفاع بلند داراي يخچال‌هاي هميشگي هستند.
يخچال‌هاي زيباي دره يخار در دامنه‌هاي شرقي و چشمه يخي در دامنه جنوبي دماوند، زيبايي بي‌نظيري دارند كه برخي گردشگران براي ديدن آنها از فواصل بسيار دور به ايران سفر مي‌كنند.
پديده‌هايي كه در مناطق آتشفشاني شاهد هستيم
قبل يا هنگام فعاليت آتشفشاني، به دليل صعود مواد مذاب در مخزن ماگمايي و مجراي ماگمايي دماي زمين در مخروط آتشفشان افزايش مي‌يابد كه اين پديده موجب ذوب سريع يخچال‌هاي مناطق مرتفع آتشفشاني مي‌شود.
ذوب يخچال‌ها دراطراف دهانه آتشفشان موجب جاري شدن سيلاب و جريان‌هاي گلي يا واريزه‌اي پيرامون مخروط آتشفشان مي‌شود. اين پديده گاه خسارت قابل توجهي به مناطق اطراف آتشفشاني وارد مي‌كند.
براي مثال فعاليت سال 2009 آتشفشان ايفالاف‌جوكاي ايسلند موجب جاري شدن سيلاب و جريان‌هاي گلي در اطراف آتشفشان و بسته شدن چند روزه آزادراه حلقوي دور جزيره شد.
افزايش دماي چشمه‌هاي آبگرم و گازهاي خروجي از دهانه اصلي و جانبي آتشفشان‌ها و تغيير تركيب شيميايي آنها و زمين‌لرزه، پديده‌هاي ديگري است كه قبل يا هنگام رخداد فوران آتشفشاني ديده مي‌شوند.
همان طور كه اشاره شد اولين فوران آتشفشان‌هاي خفته همراه با انفجارهاي شديدي است كه گاه موجب كنده شدن بخشي از مخروط آتشفشان مي‌شود.
اين اتفاق در سال 1981 براي آتشفشان سنت‌هلن در ايالات متحده رخ داد. پس از انفجار خروج خاكستر و مواد مذاب پديده‌هاي اصلي يك فوران آتشفشاني هستند.